Type document
Uittreksel document

B.3 INTERGEMEENTELIJKE SAMENWERKING MET IGEAN DIENSTVERLENING DIE OPTREEDT ALS ZELFSTANDIGE GROEPERING TER ONDERSTEUNING VAN HET LOKAAL BESTUUR

INTERGEMEENTELIJKE SAMENWERKING MET IGEAN DIENSTVERLENING DIE OPTREEDT ALS ZELFSTANDIGE GROEPERING TER ONDERSTEUNING VAN HET LOKAAL BESTUUR

De gemeenteraad,

• Gelet op het Decreet Lokaal Bestuur van 22 december 2017;

  Gelet op het besluit dat Essen integraal deel uitmaakt van Igean Dienstverlening & Igean Milieu & Veiligheid;

                  Overwegende dat IGEAN dienstverlening sinds 2021 voor een aantal activiteiten optreedt als    zelfstandige groepering;

                  Overwegende dat de samenwerking is gericht op het verlenen door IGEAN dienstverlening        van noodzakelijke, ondersteunende diensten aan de lokale besturen bij de uitvoering van   hun taken;

                  Overwegende dat alle engagementen ten einde lopen op 31/12/2025;

                  Overwegende dat IGEAN daarom nieuwe projectfiches per activiteit heeft voorbereid met          het aanbod vanaf 01/01/2026 (aanbod, kostprijselementen en wijze van verdeling en           raming);

  Overwegende dat aan de gemeente wordt gevraagd via een gemeenteraadsbeslissing te laten weten voor welke activiteiten het bestuur beroep wil (blijven) doen op het aanbod van IGEAN dienstverlening;

  Overwegende dat projectfiches met uitleg per activiteit zijn opgenomen als bijlage bij deze toelichting;

  Overwegende dat het gaat om volgende activiteiten;

  1. Intergemeentelijke handhaving ruimtelijke ordening en milieu

  Inhoud:

  Igean ondersteunt de lokale besturen voor handhaving ruimtelijke ordening en voor handhaving milieu. De gemeente kan kiezen om op beide onderdelen in te tekenen of op één van beide.

   

  Handhaving RO

  De huidige werking wordt verder gezet.

  Nieuw t.o.v. huidige werking is dat ‘Opmaak PV of verslag’ en ‘bestuurlijke handhaving’ onder 1 ondersteuningsniveau worden gebracht (niveau 2). Als de gemeente intekent op handhaving RO, tekent ze minstens in op dit niveau 2. 

  Niveau 1 omvat zachte handhaving, m.n. raadgevingen/aanmaningen na klacht of vaststelling.

  Handhaving milieu

  Dit is nieuw toegevoegd om handhaving RO en handhaving milieu maximaal op elkaar af te stemmen. De huidige intergemeentelijke samenwerking inzake milieuhandhaving via IGEAN milieu & veiligheid (beheersoverdracht) wordt stopgezet. 

  De gemeente kan kiezen uit 2 opties. Optie 1 is gericht op lokale besturen die een gemeentelijke toezichthouder hebben. Hierbij is er enkel ondersteuning vanuit IGEAN. Optie 2 is gericht op lokale besturen die dat niet hebben of geen beroep wensten te doen op de gemeentelijke toezichthouder. Hierbij gebeurt de voorbereiding van het dossier, onderzoek ter plaatse, opmaak raadgeving of aanmaning, opmaak PV en verslag van vaststelling door IGEAN.

   

  Kosten:

  Bij de opstart van de samenwerking wordt een raming voor het eerste werkjaar gemaakt. Dit wordt als voorschot bij de gemeente opgevraagd. Jaarlijks wordt het verschil in werkelijke kost en raming verrekend.

   

  Handhaving RO	Niveau 2	20.705,55 euro
  	Niveau 1 en 2	23.905,55 euro
  Handhaving milieu	Optie 1	14.421,04 euro
  	Optie 2	18.152,77 euro

   

                 Voorstel:

  Intekenen op intergemeentelijke handhaving Ruimtelijke ordening niveau 1 en niveau 2

  De gemeente kiest ervoor om in te tekenen op zowel niveau 1 als niveau 2 van de intergemeentelijke handhaving Ruimtelijke Ordening via IGEAN, met het oog op een versterkte, efficiënte en geïntegreerde aanpak van handhavingsdossiers. Waar momenteel enkel beroep wordt gedaan op niveau 2 (opmaak van processen-verbaal, verslagen en bestuurlijke handhaving), biedt de uitbreiding naar niveau 1 de mogelijkheid om ook in te zetten op ‘zachte handhaving’, zoals terreinonderzoek, raadgevingen en aanmaningen bij klachten of vaststellingen.

   

  Deze keuze draagt bij aan een snellere en laagdrempelige opvolging van meldingen, verhoogt de preventieve werking van het handhavingsbeleid en zorgt voor een naadloze overgang tussen informele en formele stappen. Door beide niveaus te combineren, ontstaat een logisch opgebouwd handhavingsproces waarbij IGEAN de gemeente ontzorgt in zowel de voorbereidende als de sanctionerende fases. Dit verlaagt de druk op gemeentelijke diensten en draagt bij tot een kwalitatieve en gestructureerde handhavingsaanpak.

   

  Bovendien sluit deze aanpak aan bij de hervormde structuur van milieuhandhaving, waarin IGEAN eveneens een centrale rol opneemt. Met de keuze voor beide niveaus krijgt de gemeente de kans om ruimtelijke en milieugerelateerde dossiers op een samenhangende en professionele manier te laten opvolgen, wat bijdraagt aan een uniforme en duurzame handhavingsaanpak.

   

  Intekenen op intergemeentelijke handhaving milieu optie 2

  De gemeente Essen heeft reeds in 2011 een beheersoverdracht afgesloten met IGEAN milieu & veiligheid voor het volledige takenpakket;  IGEAN treedt op als toezichthouder om onder meer klachten te beoordelen, plaatsbezoeken, het opmaken van technische verslagen, aanmaningen of raadgevingen, het opmaken van PV, bestuurlijke maatregelen opleggen of voorbereiden voor de burgemeester.

  Echter worden enkel de meest dringende en/of complexe dossiers behandeld.

   

  Een intergemeentelijk team dat handhaving van ruimtelijke ordening en milieugerelateerde dossiers gecombineerd geeft een enorme meerwaarde omdat hierdoor een volledigere dossieropbouw in kader van de handhavingsprocedure kan volgen.

  De gemeentelijke milieudienst kan zich daarbij meer focussen op de eerstelijnszorg milieuklachten.

  Een gestructureerde handhavingsaanpak door een intergemeentelijk team zal de diensten RO en milieu ten volle ondersteunen.

   

  FINANCIEEL EFFECT t.o.v. huidige samenwerking:

  RO                  +20.000 euro per jaar

  MILIEU                       +18.000 euro per jaar

   

  1. Intergemeentelijke werking lokaal woonbeleid

  Inhoud:

  Het aanbod is gebaseerd op het besluit van de Vlaamse regering van 2025 inzake lokaal woonbeleid. Er zijn subsidies voorzien vanuit Vlaanderen voor een intergemeentelijke werking.

  De huidige IVLW’s – Interlokale Vereniging voor Lokaal Woonbeleid – houden op te bestaan. Het werkingsgebied van IGEAN wordt voortaan onderverdeeld in verschillende projecten, waarbij Essen valt onder Project Grens. Voor deze projecten wordt door IGEAN een subsidieaanvraag ingediend bij Wonen in Vlaanderen. Enkel een intergemeentelijk samenwerkingsverband kan een subsidieaanvraag indienen. Een lokaal bestuur dat geen deel uitmaakt van een intergemeentelijke werking moet voldoen aan de wettelijke verplichtingen, maar krijgt hiervoor geen financiële ondersteuning.  

   

  Naast de verplichte basisinitiatieven voorziet IGEAN ook eigen initiatieven (nieuw):

  1. Verplicht conformiteitsattest CA en het ontzorgingstraject

  2. Sanctionerend beleid conformiteitsattest

  = Bewaken van de woningkwaliteit pro-actief (initiatief 1) en repressief (initiatief 2) met maximale ontzorging voor de gemeente

  1. Woonthema’s voor intermediairs – bouwstenen voor woonproblematieken

  Het aanbod van IGEAN wordt aangepast. Er wordt jaarlijks een minimum aantal dossiers voor woningkwaliteit ter beschikking gesteld van de deelnemende besturen. Voor Essen zijn dit er 18 (van 500 te verdelen dossiers). Bovenop dit minimum kan een lokaal bestuur extra dossiers aanvragen. (max. te verdelen dossiers: 1074 dossiers) Dit aantal ligt vast voor een periode van 3 jaar. Elke gemeente bepaalt zelf voor hoeveel bijkomende dossiers van woningcontrole ze beroep wenst te doen op IGEAN.

   

  Kosten:

  De parameters, op basis waarvan de subsidiebedragen worden bepaald, zijn gewijzigd, waardoor er vanaf 2026 minder subsidies zijn. De subsidies zijn ontoereikend om de kostprijs van de intergemeentelijke werking te dekken. Het saldo wordt bijgevolg verdeeld over het aantal dossiers voor woningkwaliteit. 

   

  Lokaal woonbeleid	18 dossiers minimum	1.942,78 euro
  	42 dossiers extra*	4.533,14 euro
  	Totaal: 60 dossiers	6.475,92 euro
  	Extra dossier	325 euro

   

   

  *inschatting door IGEAN op basis van huidige woningcontroles

   

  Voorstel:

  Intekenen op intergemeentelijke werking lokaal woonbeleid voor in totaal 60 dossiers. Dit zal zeker voor de volgende 3 jaar voldoende moeten zijn. (Na 3 jaar is er de mogelijkheid om dit te herzien.)

  In de budgetten moet rekening gehouden worden met de verhoogde kost van de woningcontroles.

   

  FINANCIEEL EFFECT t.o.v. huidige samenwerking:

  +9.000 euro per jaar

   

  1. Intergemeentelijke werking EnergieK huis (energie en klimaat)

  Inhoud:

  Het aanbod van IGEAN is gebaseerd op het besluit van de Vlaamse regering van 2018. Voor intergemeentelijke werking m.b.t. energie en klimaat (energiehuizen) zijn er subsidies voorzien.

   

  De huidige werking (energiehuis) met de verplichte basistaken, wordt verder gezet:

  - loketwerking (om de 14 dagen), dit is inwoners informeren, adviseren en begeleiden aan loket m.b.t. energievragen en vragen over woonkwaliteit

  Extra loketten zijn mogelijk tegen (extra) betaling.

  - verstrekken van de Mijn Verbouwlening

  - invulling van Mijn Verbouwbegeleiding.

   

  Andere bijkomende taken of opdrachten waar de gemeente op kan intekenen zijn:

  • Opmaak en verdelen papieren versie EnergieKe krant (aan kostprijs)

  • Extra loket (400 euro voor een halve dag)

  • Extra acties, zoals o.m. Noodkoop (aan de afgesproken kostprijs) 

   

  EnergieK huis	Basiswerking	14.858,99 euro
  	Algemene ondersteuning	1.500 euro
  	Extra acties – jaarlijks te bekijken	Kosten worden bepaald per actie

   

  Voorstel:

  Intekenen op intergemeentelijke werking EnergieK huis.

  I.v.m. de bijkomende taken:

  - niet intekenen op ‘papieren versie EnergieKe krant. We nemen deze EnergieKe krant (2-jaarlijks) op als middenkatern in Essen info

  - niet intekenen op extra loket. Op dit moment is er geen extra loket nodig. De maximum capaciteit is nog niet bereikt. 

  - intekenen op extra acties – jaarlijks te bepalen naargelang aanbod en kostprijs

   

   FINANCIEEL EFFECT t.o.v. huidige samenwerking :

  + 5.000 euro per jaar

   

  1. Intergemeentelijke werking aanwijzend schatter

   

  Inhoud:

  IGEAN treedt op als intergemeentelijk aanwijzend schatter om (i.s.m. de federale overheid) de schattingen voor te bereiden die aanleiding geven tot aanpassing van het kadastraal inkomen.

  De huidige werking, bestaande uit controle op aanwezigheid van comfortelementen in de woning (badkamer en centrale verwarming), wordt verder gezet en vormt de basisdienstverlening vanaf 2026.

  Deze basisdienstverlening kan uitgebreid worden met:

  1. Controle op wijzigingen in de nuttige oppervlakte van de woning

  2. Controle op langlopende openstaande (omgevings)vergunningen

  Omgevingsvergunningen die langer dan 2 jaar “open” staan controleren op het al dan niet beëindigd zijn van de betrokken werken.

   

  Kosten:

  Aanwijzend schatter

  250 tot 300 dossiers

  22.720 euro

         

                 Voorstel:

  De gemeenteraad van Essen neemt nota van het voorstel om IGEAN op te laten treden als intergemeentelijk aanwijzend schatter. Het uitgangspunt van deze maatregel (het komen tot een correct en rechtvaardig kadastraal inkomen) wordt ten volle onderschreven. Een actuele en eerlijke vaststelling van het kadastraal inkomen draagt immers bij tot rechtszekerheid voor eigenaars en vormt de basis voor een gelijkwaardige behandeling van alle belastingplichtigen.

   

  Toch stelt de gemeenteraad vast dat er op dit moment nog onvoldoende duidelijkheid bestaat over de concrete praktische uitvoering. Met name het feit dat het kadaster de vraag niet volledig kan volgen roept vragen op bij ons bestuur. Bovendien is thans de vereiste personele en administratieve inzet (naast de budgettaire) nog onbekend. Deze elementen zijn van wezenlijk belang om een weloverwogen beslissing te kunnen nemen en om te vermijden dat Essen onvoorbereid extra verplichtingen of lasten zou moeten opnemen.

   

  In dit licht acht de gemeenteraad het momenteel niet aangewezen om IGEAN aan te wijzen als intergemeentelijk aanwijzend schatter. Dit betekent echter niet dat de deur gesloten wordt: de gemeente zal de verdere ontwikkelingen nauwgezet opvolgen en houdt de mogelijkheid open om, zodra er meer klaarheid is en de voorwaarden gunstiger zijn, alsnog te participeren in dit traject dat in wezen een rechtvaardig en verdedigbaar karakter heeft.

   

  FINANCIEEL EFFECT t.o.v. huidige samenwerking :

  +22.720 euro per jaar – met terugverdieneffect via OOV (Opcentiemen Onroerende Voorheffing)

  Gehoord de toelichting door burgemeester Geert Vandekeybus;
  Gehoord raadslid Steff Nouws die opmerkt dat overal richtbedragen bijstaan.
  Alles opgeteld is het € 50.000 extra per jaar. Zo wordt bijvoorbeeld bij handhaving van ruimtelijke ordening niveau 1 dan wel toegevoegd, maar is er ook sprake van een meerkost van € 23.000. Hij vraagt of de kosten dan zo zijn gestegen want er is aangegeven dat het aantal dossiers hetzelfde blijft;
  Gehoord burgemeester Geert Vandekeybus die antwoordt dat inderdaad de stijgende eenheidsprijzen van Igean enorm zijn;

  Gehoord schepen Helmut Jaspers die zegt dat ze extra aanwervingen doen;

  Gehoord schepen Arno Aerden die aangeeft dat het dubbel is, het is een uitbreiding en hun personeelskosten stijgen;
  Gehoord raadslid Steff Nouws die de vraag stelt of dit wil zeggen dat de gemeentelijke handhaving uitdooft en of we dan extra handhavers via Igean gaan aanstellen;

  Gehoord burgemeester Geert Vandekeybus die verduidelijkt dat niveau 1 de gemeente tot nu toe zelf deed. Maar dat is soms gevoelig of lastig omdat het iemand van de gemeente zelf betrof. Nu gaat het onmiddellijk, ook het zachte, door naar Igean.
  Het vaststellen blijft wel bij de gemeente gebeuren, maar de verdere briefwisseling enzovoort wordt ineens formeler doordat Igean het nu gaat doen;

  Gehoord raadslid Steff Nouws die nogmaals wijst op de waanzinnige stijging van de prijs. Hij vraagt of dit in verhouding is. Handhaving is nodig, maar Igean heeft ook een monopoly;

  Gehoord raadslid Dirk Konings die ingaat op het laatste punt van het besluit: het niet intekenen op de aanwijzend schatter. Sommige besturen hebben hier een proef gedaan en de gemeente kiest nu om niet in te tekenen. Wat waren de bevindingen van die proefgemeenten;

  Gehoord raadslid Robin Jacobs die antwoordt dat er praktische problemen werden ondervonden, bijvoorbeeld het kadaster dat nog niet kan volgen. Daarnaast zou het financieel het sop de kool niet waard zijn. Het brengt meer ruis tussen burger en overheid dan opbrengst;

  Gehoord burgemeester Geert Vandekeybus die aanvult dat het nog niet op punt staat bij Igean zelf;

  Gehoord raadslid Dirk Konings die repliceert dat Igean het toch nog wel aanbiedt;

  Gehoord burgemeester Geert Vandekeybus die antwoordt dat je niet verplicht bent om in te tekenen;
  Gehoord raadslid Steve Suykerbuyk die opmerkt dat Igean meer laten doen rond handhaving ook zal bijdragen als één van de oplossingen omtrent het veiligheidsprobleem. Dat er wordt opgetreden is een goede maatregel. Hij vraagt of de conclusie van het niet aanstellen van de aanwijzend schatter is dat in Essen het kadastraal inkomen niet gaat worden aangepast;

  Gehoord schepen Robin Jacobs die bevestigt dat dit voorlopig niet aan de orde is;