Uittreksel van Gemeenteraad Essen , zitting van 29 maart 2022, 18:00

Gehoord de toelichting door burgemeester Gaston Van Tichelt inzake de stand van zaken over de crisissituatie.

1. start van de crisis

Op 24/2 viel Rusland Oekraïne binnen. Onmiddellijk was duidelijk dat dit op geopolitiek vlak een scharnierpunt was, maar ook dat het een impact zou hebben op onze lokale situatie. Naast uiteraard de mogelijke economische gevolgen, onzekerheid bij de bevolking, enz. Reeds enkele dagen later, op 28/2, kwam het idee van het Essense-Oekraïense koppel Kristof Van Deyck en Khrystyna Smetaniak om een actie te starten om hulpgoederen te verzamelen en te transporteren naar Oekraïne. Er wonen trouwens ook Russen in Essen en in totaal 9 Oekraïners.

Dezelfde dagen werd duidelijk dat de oorlog zou leiden tot de grootste vluchtelingenstroom in Europa sinds WO II. De staatssecretaris van Asiel en Migratie, dhr. Sammy Mahdi, lanceerde de actie #plekvrij, wat direct aansloeg bij vele mensen die zich bereid betoonden om vluchtelingen op te nemen.

Zoals steeds bij het begin van een crisis of noodsituatie, moeten er bevoegdheden worden afgebakend (bv. tussen het federale en het Vlaamse niveau), communicatielijnen worden opgezet, enz. Kortom: chaos is onvermijdelijk. Ook deze keer speelde dit parten, met vele vragen die opkwamen maar die niet onmiddellijk konden beantwoord worden.  De eerste dagen is chaos onvermijdelijk, maar dit liep al bij al na een tijdje wel goed.

Op donderdag 3/3 kwamen de eerste vluchtelingen aan; via kennissen, familie of vrienden vonden zij de weg naar Essen.

De gemeentelijke crisiscel werd een eerste keer samengeroepen op diezelfde donderdag 3/3. In dat stadium moesten we het doen met de info die we toen hadden en focusten we ons op:

-       faciliteren van de private hulpactie van Kristof en Khrystyna:

o   betalen van transportkosten (gedeeld met Kalmthout);

o   in orde maken van officiële documenten voor humanitair transport;

o   zoeken naar inzamellocatie;

o   communicatie voeren.

-       opvang van vluchtelingen: We maakten een eerste overzicht van mogelijkheden, maar ten gronde moesten we wachten op meer info vanuit de federale en Vlaamse overheid. Daarvoor werd een webinar georganiseerd op zaterdag 5/3.

-       begeleiding van de vluchtelingen: ook hier werd een eerste overzicht gemaakt. We beslisten al direct om de Oekraïense gemeenschap in Essen bijeen te brengen zodat we elkaar konden leren kennen en konden inschatten welke taken zij op zich zouden kunnen nemen (tolken, enz.). Hetzelfde zouden we doen voor de vrijwilligers die zich aanmelden,

-       een onthaalbrochure in het Oekraïens moet worden opgemaakt, enz.  

Op vrijdag 4/3 besliste de Europese overheid dat Oekraïense vluchtelingen het statuut van “ontheemden” kregen, met een tijdelijke bescherming als gevolg. Dit heeft tot gevolg dat zij niet de normale asielprocedures moeten volgen, maar direct toegang kunnen krijgen tot de arbeidsmarkt, ziekteverzekering, mogen gaan en staan waar men wil, enz. Voorwaarde is wel dat deze mensen zich eerst aanmelden bij het registratiecentrum in Brussel van Dienst Vreemdelingenzaken.

Op zaterdag 5/3 kregen we via een webinar de eerste info vanuit de federale en Vlaamse overheid ver regelluwte bij de woonconformiteit als we hen zouden huisvesten .

Enkele relevante zaken daaruit:

-       er zou financiering komen voor opvangplaatsen wanneer deze gedurende minimaal 3 maanden ter beschikking zijn;

-       ontheemden die rechtstreeks bij de gemeente aankomen, moeten zich binnen de 3 maanden aanmelden bij de registratie in Brussel. Pas nadien kunnen zij via de gemeente een zgn. “A-kaart” (of “bijlage 15”) krijgen waarmee zij rechten openen.

-       voor opvangwoonsten zal er regelluwte komen m.b.t. de woonconformiteit; 

De dagen en weken nadien volgden nog talloze webinars, overlegvergaderingen met de gouverneur en interne vergaderingen.

2. Interne structuur

Een crisiscel werd voor het eerste samengebracht op 3/3. Vanuit de noden van toen was deze heel erg gericht op het operationele. Via Teams werden documenten en info samengebracht.

Op 21/3 werd een hertekening gemaakt in functie van de waarschijnlijke langere duurtijd van de crisis en de opdracht om langdurige huisvesting te plannen. Zo werden taken toebedeeld afzonderlijk gericht op korte termijn (opvang 1^ste week en opvang 1^ste drie maanden) en langere termijn (meer dan drie maanden), en dat gericht op allerlei domeinen (huisvesting, financieel, onderwijs, vrije tijd, werk, communicatie, enz).

Het spreekt voor zich dat deze crisis een heel grote impact heeft op de werking van onze diensten, en dit in vrijwel de gehele organisatie: zowel dienst Welzijn/ocmw, technische diensten, communicatie, internationale samenwerking, enz. Komt daarbij dat we juist in deze periode veel ziektegevallen hebben in onze organisatie: corona, griep, enz. 

De normale flow van werk wordt dan ook gehinderd, sommige taken moeten uitgesteld worden, enz. Intern wordt bekeken of er meer uren kunnen gepresteerd worden. Zo is alvast één ambtenaar ingegaan om over te stappen naar een regime met meer uren. Bijkomend is het natuurlijk belangrijk om een goede vrijwilligerswerking uit te bouwen zodat in de mate van het mogelijke taken aan vrijwilligers worden uitbesteed.

3. Vrijwilligerswerking

Vanaf het begin was het duidelijk dat we deze crisis niet aan zouden kunnen zonder een grote inzet van vrijwilligers. Het is dus belangrijk om een duidelijke focus te leggen op het rekruteren, inzetten en bijeenhouden van vrijwilligers.

In de eerste plaats hebben we de bestaande Oekraïense gemeenschap samengebracht. In Essen wonen een vijftal gemengd Belgisch-Oekraïense koppels.  Op zaterdag 12/3 werden zij ontvangen voor een hapje en een drankje in de raadzaal van het gemeentehuis. Het werd een vruchtbare samenkomst, waaruit ook bleek dat zij erg bereid zijn om mee te werken: voor vertaaldiensten, als tolk, als buddy, enz.   

Verder hebben zich spontaan nog vele Essenaren gemeld om mee te werken. We vermoeden dat ook vrijwilligers die actief zijn/waren in het Vaccinatiecentrum bereid zullen zijn om in te springen in de Oekraïnecrisis.  

Zij werden alvast een eerste keer ontvangen op de info avond van dinsdag 15/3 in het LDC. Er zullen nog info avonden worden ingericht waar bijkomende vrijwilligers naar toe kunnen komen.

Op 25 maart gebeurde een bijkomende oproep naar vrijwilligers. Nadat de eerste nood (huisvesting aan 100 vluchtelingen) zo goed als opgevangen was, werd duidelijk dat deze mensen ook nood hebben aan onderwijs, activiteiten, informatie, … Op 26 maart werden ook de vrijwilligers die zich aangemeld hadden via #essenhelpt tijdens de coronacrisis via mail aangeschreven.

Ook brengen we de talenten en skills van de Oekraïense ontheemden in kaart, zodat ook zij ingezet kunnen worden.

4. Eerste focus op kleinschalige private opvangplaatsen

Tijdens de eerste dagen en weken richtten we ons op de kleinschalige private opvangmogelijkheden. Enkele tientallen gastgezinnen meldden zich de eerste dagen en weken aan. Naast deze opvang bij gezinnen werden door sommige eigenaars ook leegstaande appartementen of bijgebouwen ter beschikking gesteld. Deze werden op gelijst en de politie voerde een “light screening” door. Ook onze maatschappelijke assistenten werden ingezet om contact op te nemen en ter plaatse een inkijk te krijgen.

Op dinsdag 15/3 werden zij, samen met andere vrijwilligers, ontvangen op de info avond die de gemeente organiseerde in het LDC.

Afgesproken werd om een goede communicatie op te zetten met de gezinnen, via een nieuwsbrief, momenten op gemeentehuis waarbij een tolk aanwezig is, het “Oekraïne café” in het LDC, helpen met administratieve rompslomp (bv. verzekering, verplichte melding in kader van ruimtelijke ordening), enz.

Voor grotere gezinnen (5 of 7 personen) of gezinnen met een huisdier is het moeilijker om geschikte huisvesting te vinden.  Enkele gezinnen moesten na enkele dagen/weken ook al herplaatst worden omwille van verschillende redenen (accommodatie bleek toch niet geschikt voor de grootte van het gezin, mensen die als ‘gezin’ bij ons geregistreerd stonden bleken geen gezin te zijn en wilden liever apart opgevangen worden, foute verwachtingen van de Oekraïense vluchtelingen (in Polen was hen verteld dat ze hier een eigen huis zouden krijgen), …

Naast deze opvang bij gezinnen, werden ook plaatsen gereserveerd bij De Berk en eventueel Moerkantheide, om in geval van een te hoge toestroom in te zetten. Ook zouden deze kunnen gebruikt worden voor enkele overnachtingen na aankomst, om zodoende tijd te hebben voor het maken van een match met een opvang in een gezin. 

Een vraagstuk vormt de eventuele vergoeding voor de opvang. Sommige opvanggezinnen zullen geen vergoeding willen, andere wel. In sommige opvanggezinnen worden de ontheemden met raad en daad bijgestaan en begeleid, in andere worden zij losgelaten en leven zij eerder autonoom. Er zijn dus in de praktijk heel wat verschillen. Het zou goed zijn mochten we snel good practices vinden of afspraken vanuit de federale of Vlaamse overheid. Het is immers aangewezen dat regelingen hieromtrent bovenlokaal om en bij dezelfde zijn.  

Vanuit de federale overheid wordt hoogstwaarschijnlijk een code ter beschikking gesteld voor de diensten voor Burgerzaken, zodat bij aanmelding de gezinstoestanden gescheiden kunnen gehouden worden van de opvanggezinnen. Dit is belangrijk om bv. bestaande uitkeringen aan de opvanggezinnen niet te hinderen. 

5. organisatie van de eerste praktische dienstverleningen

Snel werden dienstverleningen opgezet om de gastgezinnen te ontlasten en om de ontheemden te helpen. 

5.1. Elke dinsdag en donderdag tussen 13.00u. en 16.00u. wordt in het gemeentehuis een moment georganiseerd met vrije inloop, met aanwezigheid van een tolk. Daar kunnen vluchtelingen terecht voor allerlei vragen. Tijdens dit inloopmoment zal ook steeds een mutualiteit aanwezig zijn zodat zij zich meteen (na ontvangst van een bijlage 15 of A-kaart) kunnen registreren.

5.2. Om de Oekraïense gemeenschap in Essen samen te brengen, zodat zij onderling kunnen ventileren en ervaringen uitwisselen, organiseert de gemeente elke vrijdagnamiddag tussen 14.00u en 16.00u. een “Oekraïne café” in het Lokaal Dienstencentrum. Ook de gastgezinnen zijn hier welkom en kunnen er ervaringen uitwisselen.

5.3. In samenwerking met de vrijwilligers van de inzamelactie van de eerste actie, werd het vroegere bibfiliaal op Heikant omgevormd tot een winkeltje waar mensen zonder A-kaart terecht kunnen voor allerlei praktische zaken (non food). Dit is open elke dinsdag- en donderdagavond tussen 18.00 en 20.00u. en wordt bemand door vrijwilligers. Ook met het Kabaske worden afspraken gemaakt om Oekraïners toe te laten.

5.4. Zolang de vluchtelingen geen bijlage 15 of A-kaart hebben (registratie in Brussel), kunnen zij geen leefloon ontvangen. Om de eerste financiële noden op te vangen, werd een systeem ingevoerd gelijkaardig aan het LOI. Zodoende kunnen zij bij aankomst een eenmalige tussenkomst krijgen van € 100, met nadien wekelijks een variabel bedrag afhankelijk van de gezinssituatie. Op het Vast Bureau van 23/3 is dit kader goedgekeurd, zodat het nu aan het BCSD (of de voorzitter) is om deze steun uit te keren.    

5.5. Sinds 23/3 wordt er gewerkt met slots in het registratiecentrum zodat het praktisch gemakkelijker wordt om zich te laten registreren en de betrokkenen dus sneller hun bijlage 15 of A-kaart kunnen krijgen. Dit is een belangrijke aanpassing. Voordien stonden mensen urenlang in een rij, wat bv. met een kindje ondoenbaar is. Het is echter cruciaal om deze registratie te doen, aangezien vele rechten uiteindelijk pas kunnen uitgeoefend worden nadat men een bijlage 15 of een A-kaart heeft. Het initiatief werd genomen om op 30 maart collectief, onder begeleiding, naar Brussel te gaan. Een aantal is ondertussen zelf al naar Brussel geweest, maar we verwachten toch nog een 35tal mensen op de bus.       

6. Flow van aanmelding tot begeleiding

Een stroomschema is aangemaakt zodat Oekraïners die zich aanmelden, efficiënt naar een (crisis)huisvesting worden begeleid. Een apart gsm nr. is ter beschikking, zodat deze gsm permanent kan overgedragen worden aan diegene die van dienst is om de eerste opvang te doen. Aan het station hangt een bord met het te bellen telefoonnummer, de buurtbewoners zijn hierover verwittigd, Burgerzaken geeft een brochure mee, een buddy kan toegewezen worden, enz. 

       7. Opvang vluchtelingen uit Niepolomice (Polen)

Reeds vanaf het begin van de crisisaanpak werd er overlegd over de manier om vluchtelingen op te vangen: in gastgezinnen of collectief, tijdelijk (crisisopvang) en duurzaam, enz. Het werd al snel duidelijk, ook vanuit de ervaringen in andere gemeenten, dat er geen duidelijk onderscheiden keuzes konden gemaakt worden: vluchtelingen werden opgevangen bij familieleden of kennissen in België en de doorstroming vanuit het registratiecentrum in Brussel naar de gemeenten kwam op gang.

Na contact met het gemeentebestuur van de Poolse gemeente Niepolomice en in overleg met een Essense weldoener met contacten in Oost-Europa, dhr. Kees Zevenbergen, werd beslist om rechtstreeks mensen uit Niepolomice naar Essen te brengen en hen bij ons in gastgezinnen te huisvesten. Niepolomice is een gemeente in de nabijheid van Krakau, met ongeveer 14000 inwoners. Op dat moment waren daar ongeveer 1700 vluchtelingen opgevangen. Deze werkwijze heeft het voordeel dat we zelf voorafgaand een overzicht hebben van de groep mensen en hen gemakkelijk kunnen matchen met de gastgezinnen. Zodoende konden we ons “aanbod” in de “housing tool” verminderen, wat vermijdt dat er vanuit Brussel mensen worden doorgestuurd.   

Vanaf vrijdag 11/3 kregen we zicht op de passagierslijst. De bus vertrok in Essen op maandag 14/3 in de namiddag naar Niepolomice, met o.a. ons diensthoofd Steun en een stagiaire bij de sociale dienst.

Op woensdag 16/3 in de voormiddag kwamen zij terug aan in Essen bij het Lokaal Dienstencentrum. De vluchtelingen konden er even bekomen, kregen er te eten, de kinderen konden er samen spelen met een leidster van de Chiro, en werden in de vroege namiddag door hun gastgezinnen opgehaald.  

8. Crisishuisvesting en duurzame huisvesting

8.1. Housing tools

De crisishuisvesting wordt opgenomen door de federale overheid, de meer duurzame door de Vlaamse overheid. Voor beide zijn “housing tools” gemaakt: platforms waarbij wij als gemeentebestuur ons aanbod van huisvesting kunnen inputten. Het is de bedoeling dat de mensen in crisishuisvesting in dezelfde gemeente kunnen doorstromen naar een meer duurzame huisvesting.

Fedasil gebruikt de “federale housing tool” om mensen vanuit Brussel door te sturen naar de gemeenten waar er een aanbod is. Met de huidige cijfers hebben wij ons aanbod in de federale housing tool niet meer beschikbaar gesteld. De Vlaamse housing tool is gemaakt om mensen te spreiden naar een duurzame huisvesting. De bedoeling is dat de gemeentebesturen dynamisch omgaan met deze tools, en deze permanent aanpassen aan de realiteit.

8.2. Bemeubeling

Om alvast genoeg materiaal te hebben voor de inrichting van de wooneenheden, worden spullen (tafels, stoelen, bedden, matrassen, …) ingezameld. We hebben daarvoor bij de Kringwinkel een aantal materialen kunnen kopen, maar eveneens is een heel succesvolle inzamelactie bezig. De firma Grondwerken Boden heeft daarvoor een magazijn ter beschikking gesteld. Vrijwilligers helpen bij het sorteren. We screenen welke materialen we tekort komen. Voldoende matrassen vinden of kopen, is alvast een uitdaging.

8.3. Target voor duurzame huisvesting

Vanaf 14/3 werd duidelijk dat de gemeentebesturen plannen moesten opstellen om Oekraïense vluchtelingen gedurende een langere tijd, dus duurzaam, te kunnen opvangen.  Daartegenover zou Vlaanderen bijspringen in extra financiering van de lokale besturen: € 2000/5 private plekken voor minimum 3 maanden en € 1000/door overheid gecreëerde plek voor minimum 3 maanden.

Vanuit een scenario dat 200.000 vluchtelingen naar België zouden komen, werd de target bepaald op 120.000 voor Vlaanderen, met 36.000 voor de provincie Antwerpen. Elke gemeente krijgt een target opgelegd van 2% van het bevolkingsaantal, zijnde voor Essen ca. 388 plaatsen. Deze zouden tegen 15/6 moeten klaar kunnen zijn.   

Op de vergadering van 21/3 gaf de gouverneur meer toelichting hoe deze targets te bereiken. Targets blijven in de eerste plaats gemeentelijk, maar er kan solidariteit zijn over de grenzen heen, afgebakend als de verzameling van Eerstelijnszones binnen de referentieregio (grosso modo de brede rand rond Antwerpen). Per regio stelt de Vlaamse overheid een viertal medewerkers ter beschikking.

In deze regio’s zal ook gekeken worden naar grootschalige huisvesting, t/m nooddorpen (duizendtal plekken). Voorwaarde is dat er reeds basisinfrastructuur aanwezig is. Voor de provincie Antwerpen zijn daarvoor een kleine tien locaties aangemeld, o.a. het vliegveld in Malle, een locatie in Boechout, in Wijnegem, in Ranst, enz. Niet in Essen of de buurgemeenten. Deze nooddorpen zullen uitgebaat worden door het Rode Kruis, G4S, enz. 

In sommige gemeenten kan men gebruik maken van grootschalige leegstaande accommodaties, zoals rusthuizen. Dat is in Essen niet het geval. Ondertussen hebben we een aantal mogelijke accommodaties in beeld gebracht, met daarbij horende acties. Zo zullen de eigenaars van tweede verblijven worden aangeschreven met de vraag of zij hun tweede verblijf ter beschikking willen stellen. Idem voor sommige leegstaande panden. Eveneens zijn er contacten met De Ideale Woning, NCW, NMBS, enz. De komende periode wordt er hard gewerkt om dit alles te inventariseren en te bekijken hoe en wanneer een uitrol kan waargemaakt worden.

Een verder vraagstuk is hoe deze duurzame wooneenheden toe te wijzen: volgens gezinssamenstelling (rationele bezetting), chronologisch vanaf aankomst, …?

9. Begeleiding van en hulp aan de vluchtelingen

De Oekraïense ontheemden krijgen een automatische tijdelijke bescherming, zodat zij kunnen gaan en staan waar zij willen, arbeid kunnen verrichten, ziekteverzekering kunnen afsluiten, enz. Echter, het spreekt voor zich dat zij toch nog veel begeleiding zullen nodig hebben om in onze lokale samenleving ten volle te kunnen meedraaien. Aangezien deze begeleiding vele domeinen behelst, zal dit uiteraard heel wat werk vergen voor onze diensten.  

9.1. Financieel

Zonder financiële middelen kan je moeilijk deelnemen aan de samenleving. Vandaar dat er een gemakkelijke procedure is uitgewerkt om mensen alvast enige financiële houvast te geven zolang zij geen recht hebben op een leefloon of op arbeidsinkomsten (dus zolang zij geen A-kaart hebben), en zij niet kunnen beschikken over hun middelen op hun zichtrekening/spaarrekening. Deze procedure is dezelfde als voor mensen die in een LOI worden opgevangen.

Vanaf de ontheemden een bijlage 15 of een A-kaart hebben, hebben zij desgevallend recht op het Groeipakket en kunnen zij een equivalent leefloon aanvragen. Het voeren van een doorgedreven financieel onderzoek is niet in verhouding met de capaciteit die we intern hebben. Bovendien zou het gezien de oorlogssituatie (gegevens uit Oekraïne, bankgegevens, enz.) heel moeilijk zijn om dit te doen. Vandaar dat ook op federaal niveau wordt gekeken naar een meer flexibele aanpak, maar de bevoegde minister Lalieux lijkt vooralsnog niet van plan te zijn om een eenvormig kader uit te werken. Zij laat vooralsnog de vrijheid aan de ocmw’s. De minister heeft ondertussen wel aangegeven dat er vertrokken mag worden vanuit een “sociaal onderzoek light” (d.w.z. zonder te kijken naar buitenlandse onroerende goederen en zonder rekening te houden met de spaargelden).  

Het lijkt er wel op dat er in Vlaanderen een kader komt waarbij een deel van het leefloon wordt gericht naar de woonkost (opvanggezinnen, overheden en sociale woningmaatschappijen, enz.). Het is alleszins niet de bedoeling dat alle kosten door de gemeenschap worden opgenomen. In de mate van het mogelijke zullen de ontheemden hun kosten op het vlak van afval, voeding, huur, enz. zelf gaan dragen.

9.2. medisch

Oekraïense ontheemden zijn veelal niet gevaccineerd tegen covid (of wel maar dan met het niet erkende Russische spoetnik vaccin), en eveneens zijn de andere vaccinatieschema’s minder toegepast dan bij ons (vandaar komen polio en tbc nog voor). Op Vlaams niveau worden pistes uitgewerkt hoe hiermee best om te gaan, en bepaald welke de rol is die de Eerstelijnszone kan innemen. Blijkbaar komt een financiering van de huisartsenkring vanuit Vlaanderen als piste naar voren.   

Eveneens moet er overlegd worden met de huisartsenkring rond praktische vragen: moet voor ontheemden een globaal medisch dossier aangelegd worden, enz. Ook Kind en Preventie wordt betrokken aangezien er ook kleine baby’s en peuters bij de ontheemden zijn.

Voor tussenkomsten voor dringende medische hulp kunnen de Oekraïners een beroep doen op de diensten van het ocmw, zolang de inschrijving bij een mutualiteit niet in orde is.  

De mutualiteiten zullen zetelen in het gemeentehuis om in te schrijven.

Op 28/3 is overleg gevoerd tussen de Eerstelijnszone en de burgemeesters en betrokken ambtenaren. Er is vanuit Vlaanderen nog geen formele taakstelling aan de ELZ gegeven, maar er zal alvast met de huisartsenkringen worden bekeken hoe efficiënt kan gewerkt worden. De ELZ overlegt ook op 28/3 met partners in het psycho-medische veld (Geestelijke Gezondheidszorg, CAW, enz.) om te zien of op dit vlak een gegroepeerd initiatief kan genomen worden. Via de verzekeraar AXA is er een gratis aanbod van online psychologische bijstand voor alle gastgezinnen en vluchtelingen die in het gastgezin verblijven.

9.3. Onderwijs

Oekraïense jongeren zijn na drie maanden in Vlaanderen schoolplichtig. Momenteel zijn dat er in Essen een kleine veertig kinderen. Bij de ontheemden in Essen zijn er momenteel ook twee leerkrachten. De Oekraïense overheid faciliteert vanuit Oekraïne afstandsonderwijs, maar hoe dan ook zullen zij ook bij ons les moeten volgen.

Vele vragen staan open: is het beter om hen te laten instromen in de huidige klassen, of toch beter apart les geven (taalbarrière)? Komen er hiervoor extra middelen vanuit Vlaanderen? Kunnen de Oekraïense leerkrachten in Essense scholen een opdracht opnemen? 

Vanuit het scholenoverleg met de secundaire scholen van 25/3 werd het voorstel gelanceerd om de kinderen gradueel op te vangen. De eerste graadsleerlingen worden opgevangen door DB-Mariaberg, de 2^de graad door St Jozef, de 3^de graad door het College.  Voor deze leerlingengroep werd ook een leerkracht bereid gevonden om op woensdagmiddag lessen Nederlands aan te bieden. 

Tijdens het scholenoverleg met de basisscholen op 28/3 werd afgesproken dat:

-        De kinderen optimaal online onderwijs volgen (sinds dit weekend kan dit ook, na aanvraag, buiten de eigen school).

-        Deze onlinelessen vinden in de voormiddag plaats. Lukt dit thuis niet, kan hier in de school ruimte voor voorzien worden.  Dit kan enkel gerealiseerd worden met behulp van veel vrijwilligers.

-        In de namiddag sluiten de leerlingen aan bij de meer ontspannen activiteiten in de dagscholen.

Sommige scholen zullen hiervoor hun vooropgestelde capaciteit moeten overschrijden.  In het geval van anderstaligen mag er echter in overcapaciteit gegaan worden. Alle scholen ontvingen ondertussen een lijst met de aantallen leerlingen, met leeftijd. Op die manier kunnen ze kijken of deze alsnog opgenomen kunnen worden. Zij nemen dit binnen hun schoolteam verder op.

In Oekraïne heeft men geen Paasvakantie. Het afstandsleren gaat dus gewoon door. Wel zullen we plannen om in de namiddag Nederlandse lessen te organiseren, met hulp van vrijwilligers en/of Tatteljee. Op deze manier hopen we dat de kinderen basisbegrippen Nederlands onder de knie hebben alvorens ze op school starten.

Twee Oekraïense leerkrachten worden ingeschakeld via een art. 60-traject om go between te zijn tussen de scholen en de leerlingen en ouders, vertalingen te maken, enz.   

Op maandag 28/3 organiseren we in het LDC een info-moment voor de ouders en hun kinderen. De secundaire scholen zullen hier alvast aanwezig zijn.  Later deze week zullen de leerlingen op school kennis kunnen komen maken.

9.4. Kinderopvang

Vanaf ouders gaan werken zijn, zal er misschien nood komen aan kinderopvang. Ook dit thema moet verder uitgespit worden.

9.5. Vrije tijd

Het verenigingsleven in Essen wordt warm gemaakt om Oekraïense ontheemden te verwelkomen. Momenteel zijn er al jongeren aangesloten bij de volleybal, voetbal en turnvereniging.

Alhoewel er flexibel mee wordt omgesprongen, is het ook in deze belangrijk dat zij zo snel mogelijk een A-kaart kunnen bekomen. Pas op dat moment kan immers de verzekering in orde gemaakt worden. 

9.6. Godsdienst

Veel Oekraïners zijn godsdienstig, en zeker in deze ellendige tijd is voor hen een actieve godsdienstbeleving een houvast. Een initiatief is in de maak om een Oekraïense misviering te organiseren in de kerk van Hoek.

9.7. werk

Hoe sneller de ontheemden een job hebben, hoe sneller zij inkomsten verwerven en ook sociaal voordelen hebben. We plannen tijdens één van de volgende Oekraïnecafé’s een gericht gesprek met de mensen over welk werk ze kunnen doen.

De jobbeurs van 17 mei zal hiervoor een instrument zijn. Er zullen ook tolken aanwezig zijn.

Maar ook voordien wordt er gekeken naar opportuniteiten in Essen en elders, via de VDAB, Unizo en Bedess, maatwerkbedrijven, uitzendkantoren, enz. Een aantal dienstenchequebedrijven hebben reeds vacatures gemeld, op dit moment uitsluitend voor huishoudhulpen. Op 28/3 werd in de digitale ondernemersnieuwsbrief de vraag gesteld aan bedrijven om eventuele vacatures voor Oekraïense vluchtelingen kenbaar te maken.  

9.8. Vervoer

Sommige ontheemden wonen eerder afgelegen. Vandaar dat het aangewezen is om hen een fiets ter beschikking te stellen. Vrijwilligers hebben zich al aangemeld om fietsen te herstellen en ter beschikking te stellen en ook binnen het LOI zijn nog fietsen ter beschikking. 

10. Financieel

De Vlaamse overheid heeft alvast bekend gemaakt dat ze de lokale besturen gaat financieren a rato van het aanbod van huisvesting, met een onderscheid tussen de plekken die door de gemeente zelf gecreëerd worden en de private plekken. Allebei moeten deze minimum 3 maanden ter beschikking staan.

De federale overheid zal ondersteuning geven a rato van 135% van het bedrag van het leefloon voor de eerste vier maanden, met nadien 125%.

Waarschijnlijk zullen er nog andere financieringsstromen komen, maar dit is nog koffiedik kijken.  

11. Communicatie

Het is belangrijk een open en gedegen communicatie te onderhouden over deze crisis. Dat zal belangrijk zijn om het draagvlak voor de inspanningen die nu geleverd worden, door gemeente en vrijwilligers, te onderhouden. Ook komen permanent vragen aan de oppervlakte waarop niet direct een antwoord kan gegeven worden. Door deze te bundelen kunnen we later FAQ’s maken en beantwoorden. 

Naast een algemene communicatie via de website (www.essen.be/oekraine), EssenInfo, enz., moet er ook doelgroepgericht gecommuniceerd worden:

-       interne communicatie binnen het gemeentebestuur: zodat alle medewerkers mee zijn, weten waarom er extra inspanningen gevraagd worden, enz.;

-       gemeenteraadsleden;

-       gastgezinnen, met specifieke antwoorden op hun vragen, …

-       vrijwilligers;

-       ontheemden.

12. Huidige cijfers

Momenteel zijn er 97 ontheemden in Essen opgevangen, op 35 plaatsen. De oudste wordt binnenkort, morgen, tachtig jaar oud; er zijn twee baby’s bij van enkele maanden oud.

Gehoord burgemeester Gaston Van Tichelt die besluit dat alle suggesties welkom zijn, dat hiervoor geen plan klaarlag, dat deze situatie ongezien is, maar dat het samen wel lukt.

 

Gehoord raadslid Jokke Hennekam die vraagt of het verplicht is om naar school te gaan als er ook online lessen gevolgd worden.

Gehoord schepen Dirk Konings die antwoordt dat er een leerplicht is, maar geen schoolplicht, maar het is  naar integratie toe beter om naar school te gaan.

Gehoord raadslid Dirk Smout vraagt of voor de privéplaatsen een tijdslimiet geldt omdat dit gelet de zomer die komt een groot verschil maakt voor mensen.

Gehoord burgemeester Gaston Van Tichelt die antwoordt dat er in de praktijk vanuit wordt gegaan dat er geen belasting mag gelegd worden van meer dan 3 maanden op de opvanggezinnen, er zullen er zijn die dit wel langer dan 3 maanden willen doen. Maar er zullen ook herplaatsingen zijn, want we hebben nu een paar mismatchen en daar moeten we dan ook respect voor hebben. We hebben geen voorafgaand getekend engagement, maar de duurzame huisvesting voor ons, en zoals van in het begin door de overheid werd gegeven, stelt dat er cesuur is op 3 maanden, maar ook mensen die dit voor 2 maanden willen doen zijn welkom. We gaan ervan uit dat er doorstroom moet zijn na 3 maanden.

Gehoord raadslid Dirk Smout die stelt dat men dit wel moet weten wanneer de mensen hun plaats terug nodig hebben.

Gehoord burgemeester Gaston Van Tichelt stelt dat het target is bepaald op 388, maar hij gaat ervan uit dat er 100 duurzame plekken moeten voorzien worden.

Gehoord raadslid Ronald Goormachtig die vraagt voor hoe lang dit nodig is.

Gehoord burgemeester Gaston Van Tichelt die antwoordt dat het statuut van ontheemden ervan uitgaat dat op 6 maart 2023 en dan twee keer verlengbaar met 6 maanden, in theorie is het beschermingsstatuut geldig voor 2 jaar beginnend vanaf begin maart, hopelijk is het veel korter.

Gehoord raadslid Liesje Van Loon die vraagt of er een lijst is met welke zaken er nog nodig zijn.

Gehoord burgemeester Gaston Van Tichelt die stelt dat dit een goede suggestie is, dit wordt door Renate geïnventariseerd, maar het zou goed zijn om kenbaar te maken wat nog wel nodig is en wat niet meer.

 

Vrije tekst voor bijvoorbeeld vraag, antwoord, amendement, mededeling of tussenkomst.