Type document
Uittreksel document

Voorgeschiedenis

De Algemene Vergadering van Pidpa heeft in zijn vergadering van 18 juni 2007 een statutenwijziging doorgevoerd om aan geïnteresseerde gemeenten effectief de mogelijkheid te bieden de opdracht inzake 'watersanering'  aan Pidpa toe te vertrouwen (project HidroSan) in een op maat vastgelegde verhouding met de gemeente in kwestie, waarbij de gemeente zelf zowel de uitgebreidheid van de opdracht als de uitvoeringsmodaliteiten ervan bepaalt. Het door de Algemene Vergadering van Pidpa goedgekeurde HidroSan-project maakt het mogelijk om de opdracht van 'watersanering' aan Pidpa te geven, waarbij een individuele rekening ten behoeve van elke tot HidroSan toegetreden gemeente wordt gehanteerd.

Juridische context

• Het decreet over het lokaal bestuur
• De Richtlijn 91/271/EG van 21 mei 1991 inzake de behandeling van stedelijk afvalwater;
• Het Besluit van 1 juli 1995 van de Vlaamse regering houdende algemene en sectorale bepalingen inzake milieuhygiëne;
• De Richtlijn 2000/60/EG van 23 oktober 2000 tot vaststelling van een kader voor communautaire maatregelen betreffende het waterbeleid;
• Het decreet van 18 juli 2003 betreffende het integraal waterbeleid, gecoördineerd op 15 juni 2018 (verder Waterwetboek), dat in artikel 2.3.5. bepaalt dat Pidpa als exploitant van een openbaar waterdistributienetwerk wordt belast met de sanering van het door haar aan haar abonnees geleverde water met het oog op het behoud van de kwaliteit van het geleverde water;
• De statuten van de opdrachthoudende vereniging Pidpa en in het bijzonder artikel 2 betreffende het doel te zorgen voor de integraliteit van de watervoorziening en -behandeling, evenals de ontwikkeling en bevordering van hiermee verbonden activiteiten;
  

  Feitelijke context en argumentatie

De gemeente is nu deelnemer van Pidpa voor de activiteit ‘watervoorziening’ in Zondereigen. In de enclaves van de gemeente levert Brabant-Water het drinkwater.
Het initiële HidroSan-voorstel van Pidpa werd uitgewerkt in overleg met afgevaardigden van de Pidpa-vennoten en werd in de loop van de voorbije jaren, en dit sedert 2007,  in al haar facetten (financieel, technisch en juridisch) aan de Pidpa-gemeenten toegelicht, o.m. tijdens arrondissementele vergaderingen.  Aanvullend aan die brede informatieverstrekking van destijds, werden door Pidpa - specifiek ten behoeve van de gemeente - ook meer gedetailleerde toelichtingen gegeven, o.m. op 08/09/2021, 15/04/2022 en 21/11/2022.
Tijdens deze vergaderingen werd het project HidroSan, dat Pidpa ter zake heeft uitgewerkt, toegelicht. De overeenkomst die Pidpa hiervoor uitwerkte legt zowel de door de gemeente bepaalde uitgebreidheid van de bijkomende opties bij de HidroSan-basisopdracht als de modaliteiten van uitvoering ervan vast. 
De activiteiten beheer van het grachtenstelsel, reinigen van de straatkolken, aanleg van nieuwe huisaansluitingen, exploitatie en onderhoud van de pompstations, exploitatie en onderhoud van de gemeentelijke zuiveringsinstallaties, worden mee als optie opgenomen en zullen deel uitmaken van de HidroSan-saneringsopdracht aan Pidpa.
Een toetreding tot HidroSan gaat gepaard met daarmee samenhangende stappen zoals het aangaan van de HidroSan-overeenkomst en het intekenen op het HidroSan-aandeel C met een nominale waarde van € 2,50.
​
1. Toetreding Pidpa HidroSan

• De Vlaamse overheid heeft de drinkwatermaatschappijen belast met de zorgplicht tot sanering van het door hen aan hun abonnees geleverde water en de drinkwatermaatschappijen aangewezen als het financiële knooppunt van het integrale waterbeleid, gezien zij ook de zuiveringskost (gemeentelijk en bovengemeentelijk) op de drinkwaterfactuur dienen op te nemen. 
• Rekening houdende met de huidige rioleringsgraad, de huidige zuiveringsgraad, het onderhoud en de verdere noodzakelijke uitbouw van de rioleringsinfrastructuur op ons grondgebied zullen er nog grote inspanningen worden gevraagd van onze gemeente, zowel op financieel, als op technisch en administratief vlak. Voor onze gemeente zal het bijgevolg voordeliger zijn als de opdracht inzake het beheer van de infrastructuur voor de watersanering in intergemeentelijk verband zou worden uitgevoerd. Op die manier kan immers de knowhow worden gebundeld. Dergelijke samenwerking leidt tot schaalvoordelen, die zich onder meer uiten in besparingen zowel bij aankoop en voorraadbeheer als bij aanleg en exploitatie van de netinfrastructuur. 
• Op heden levert en factureert Pidpa het drinkwater in Zondereigen en wordt het drinkwater in de enclaves geleverd en gefactureerd door Brabant-Water.
• Pidpa is als exploitant van het openbaar waterdistributienetwerk niet enkel decretaal aangewezen als instantie die verantwoordelijk is voor de watersanering in onze gemeente, meer specifiek in deel Zondereigen, maar is tevens als integraal waterbedrijf de aangewezen partner om de rioleringstaken van de gemeente over te nemen, gezien dan het beheer van zowel drinkwater als afvalwater in één hand zit en zodoende effectief gestalte kan worden gegeven aan het integraal waterketenbeheer.
• Pidpa zal het rioleringsbeheer van de gemeente overnemen in Zondereigen. 
• De mogelijkheid tot uitbreiding van het rioleringsbeheer door Pidpa voor de enclaves van onze gemeente zal verder worden onderzocht in samenspraak met Brabant-Water en Pidpa. 
• Aangezien Pidpa als integraal drinkwaterbedrijf reeds activiteiten ontwikkelde, ervaring heeft opgebouwd en een organisatie heeft uitgebouwd die ook in het rioleringsbeheer kunnen worden aangewend en toegepast (klantenbeheer, opvolging van investeringsdossiers, onderzoek en ontwikkeling i.v.m. zuiveringstechnieken, automatisering (facturatie en GIS), exploitatie van pompstations, permanentie en ervaring in de aanleg van netinfrastructuur) kunnen er binnen Pidpa de grootste synergetische effecten worden gerealiseerd. 
• Het in het ontwerp van HidroSan-overeenkomst gereflecteerde voorstel van Pidpa houdt in dat de reeds door de gemeente geleverde inspanningen inzake rioleringen worden gerespecteerd, in die zin dat alle bestaande infrastructuur eigendom blijft van de gemeente en dat de door de inwoners ten laste genomen bijdragen en vergoedingen enkel zullen aangewend worden voor het rioleringsbeheer binnen de gemeente zelf. Eveneens bestaat de mogelijkheid dat de gemeente ook eigenaar wordt van de nieuwe infrastructuur die door Pidpa zou worden aangelegd, mits vergoeding van de BTW, die Pidpa desgevallend verplicht zal zijn aan de Belgische Staat terug te betalen wegens herziening van de in aftrek gebrachte voorbelasting bij het bouwen van de nieuwe infrastructuur.
• Een gemeentelijke HidroSan-opdrachtverlening aan Pidpa inzake 'watersanering' gaat gepaard met het verlenen van een exclusief gebruiksrecht op de bestaande infrastructuur, wat inhoudt dat Pidpa deze infrastructuur in stand zal houden, beheren, exploiteren en onderhouden, en desgevallend renoveren en verbeteren, en met de regeling van wederzijdse rechten en verplichtingen bij de toetreding inzake watersanering tot Pidpa.
• Het HidroSan-voorstel is uitermate interessant voor de gemeente, en biedt talrijke voordelen:
  - de concrete werking van Pidpa-HidroSan garandeert dat de door de gemeente noodzakelijk geachte onderhouds- en investeringswerken effectief worden voorbereid en opgestart;
  - de opmaak van hemelwaterplannen en strategische onderhoudsplannen; 
  - GIS databeheer en –ontwikkeling;
  - de HidroSan-formule garandeert schaal- en synergievoordelen;
  - Pidpa-HidroSan vult automatisch ten behoeve van de opdrachtgevende gemeente de verplichting in wat betreft de keuring van de privé-waterafvoer en wat betreft de controle en rapportage ter zake.
  
• In de loop van 2008 (22/5/2008) werd door de toen ter zake bevoegde Vlaamse Minister, mevrouw Hilde Crevits, in de Commissie Leefmilieu expliciet gesteld: “De initiatieven van de opdrachthoudende verenigingen zorgen dus voor de wettelijke invulling van de gemeentelijke saneringsverplichting en worden conform de decretale bepalingen in samenwerking met de drinkwatermaatschappijen georganiseerd. Dankzij de beheersoverdracht wordt de gemeentelijke saneringsverplichting overgedragen aan de opdrachthoudende vereniging, die vervolgens moet instaan voor de noodzakelijke investeringen om te voldoen aan de Europese en Vlaamse verplichtingen inzake zuivering van afvalwater. Dit is inherent aan haar opdracht die zij van de aangesloten gemeenten heeft gekregen. Sancties bij het niet voldoen aan deze verplichtingen zijn voor rekening van de opdrachthoudende vereniging. Dat is niet onbelangrijk.”.
• Rekening houdend met al het voorgaande en rekening houdend met de bepalingen van artikel 2.6.1.3.3.§2 van het Waterwetboek - heeft de Vlaamse overheid bevestigd dat de gemeente ook de opdracht inzake het operationele aspect van het beheer van afvalwater en hemelwater bij Pidpa als waterbedrijf en opdrachthoudende vereniging kan onderbrengen, zonder dat een publieke marktbevraging dient te gebeuren. Dit kan ook duidelijk worden afgeleid uit rechtspraak van het Europees Hof van Justitie. Bovendien werden de elementen van deze 'In house'-rechtspraak thans ook overgenomen in artikel 30 van de wet inzake Overheidsopdrachten van 17 juni 2016 (BS 14 juli 2016).
• Dat wil zeggen dat, in de geschetste omstandigheden, het onderzoek van de diverse mogelijkheden en aspecten heeft geleid tot de conclusie dat niet wordt geopteerd voor het uitschrijven van een overheidsopdracht of voor het organiseren van een marktbevraging betreffende een concessie van een openbare dienst. Hierbij kan ook verwezen worden naar artikel 420 van het decreet lokaal bestuur, dat inhoudt dat er geen overheidsopdrachtenprocedure te volgen is inzake een uitbreiding van een opdracht aan een intergemeentelijk samenwerkingsverband.

Kortom het geven van de HidroSan-opdracht inzake watersanering aan Pidpa wordt aangewezen en opportuun geacht, omwille van het decretaal kader, omwille van de door Pidpa toegelichte voordelen in hoofde van de deelnemende gemeenten en omwille van het belang van een integraal waterbeheer.

2. Opties

Pidpa biedt bij de HidroSan overeenkomst verschillende opties aan die uitermate interessant zijn voor de gemeente, zijnde:
- beheer van het grachtenstelsel, 
- reinigen van de straatkolken, 
- aanleg van nieuwe huisaansluitingen, 
- exploitatie en onderhoud van de pompstations, 
- exploitatie en onderhoud van de gemeentelijke zuiveringsinstallaties, 
- IBA’s (individuele behandeling afvalwater/individuele sanering).
De gemeente opteert ervoor om alle opties, met uitzondering van de IBA-optie, die door Pidpa-HidroSan worden aangeboden te lichten.

3. Rioolbelasting - Gemeentelijke saneringsbijdrage en -vergoeding (GSB/GSV)

• De gemeente heeft bij gemeenteraadsbeslissing van 19 december 2019 beslist om voor de aanslagjaren 2020 t/m 2025 een belasting te heffen, ten laste van iedere eigenaar wiens gebouw voor het lozen van afvalwater of regenwater aangesloten of aansluitbaar is op de riolering, een baangracht of openbare waterloop. Deze belasting is eveneens van toepassing op de gebouwen die onrechtstreeks zijn aangesloten (bijv. langs een gezamenlijke sterfput of leiding).
• De rioolbelasting werd vastgesteld op 95,00 EUR per woongelegenheid of per gebouw dat niet voor huisvesting is bestemd.
• Gelet op de belasting op de riolering die de gemeente heft, zal Pidpa geen saneringsbijdragen en- vergoedingen aanrekenen. 
• De belasting zoals vastgelegd bij gemeenteraadsbeslissing van 19 december 2019 blijft momenteel ongewijzigd behouden.